Bij de verkiezingen was de keuze helder. De linkse partijen beloofden de
huizenmarkt te hervormen. De hypotheekrenteaftrek zou er aan geloven.

Rechts wilde niet aan het eigen huis ‘rommelen’, maar wel de arbeidsmarkt
hervormen, met soepeler ontslag en een kortere WW. D66 en Groen Links wilden
allebei, en PVV wilde helemaal niets.

Drie keer lezen
Juist vanwege dat duidelijke onderscheid, moest ik het regeerakkoord van
gisteren wel drie keer lezen voordat de waarheid tot me doordrong. Dit
rechtse kabinet hervormt niets. Niet de huizenmarkt (dat was te verwachten),
maar ook niet de arbeidsmarkt.

Rutte 1 vindt het wel goed, zoals de dingen gaan op de Nederlandse
arbeidsmarkt. Dat ontslagrecht? Dat hoeft niet soepeler. En de WW? Die is
prima zo.

Hoe stond het ook al weer in het VVD-programma? “Als een ondernemer iemand wil
ontslaan, raakt hij verstrikt in een lange en dure procedure. Die was
aanvankelijk opgetuigd om werknemers te beschermen. Maar het gevolg van deze
procedure is dat ondernemers minder snel mensen aannemen, waardoor veel
werknemers onnodig aan de kant staan.”

Ach weet je, zegt Mark Rutte een half jaar later, dat is toch niet zo erg.
Ontslagrecht is niet onze prioriteit.

Oude wittte mannen
Maar aanpakken van de ontslagbescherming kan niet wachten. De bescherming
geldt in Nederland vooral voor oude, witte mannen. Zij hebben een vast
contract en een hoog loon, waardoor een eventuele ontslagvergoeding
onbetaalbaar is.

Jongeren, vrouwen en allochtonen met een parttime, tijdelijk contract hebben
niets aan die bescherming. Sterker nog: doordat zij worden gedwongen zeer
flexibel te zijn, kan de oude man zijn vaste contract en feestrijke
arbeidsvoorwaarden behouden.

Het is een bizarre en onrechtvaardige tweedeling, die doorstroming op de
arbeidsmarkt belemmert en de economische ontwikkeling remt. Maar volgens het
nieuwe kabinet hoeft er niets aan te gebeuren.

WW vergeten
De WW moest korter, vond de VVD een half jaar geleden. Uit het programma: “De
VVD wil de WW-uitkering verhogen en de duur ervan verkorten. Zo komen mensen
die hun baan verliezen niet onnodig in problemen.” Zes maanden later is ook
dat vergeten.

Is dat erg? Jazeker, want uit onderzoek blijkt dat werklozen vaak pas actief
een nieuwe baan gaan zoeken als de WW ten einde loopt. Een korte (maar
gulle) WW voorkomt dat mensen langdurig uit de running zijn en hun
vaardigheden verliezen. Bovendien zijn het weer vooral de oude, witte mannen
met een lang arbeidsverleden die recht hebben op de maximale WW-termijn.

Kroonjuwelen van de VVD
Natuurlijk, het is geven en nemen tijden coalitieonderhandelingen. Maar
arbeidsmarkthervorming zou toch een van de kroonjuwelen van de VVD moeten
zijn? Het is voor het eerst sinds mensenheugenis dat de liberalen een
kabinet gaan aanvoeren. Dit is het moment om de economische hervormingen,
waar ze al jaren om roepen, te realiseren.

Het compromis neigt nu wel erg naar het programma van de PVV. Die partij wilde
dat alles gelijk bleef voor de oude, witte man. Maar als Wilders al zijn
boerkaverbod kreeg, waarom moest dan ook nog zijn hele, conservatieve
economische paragraaf ge-copy-paste worden in het regeerakkoord?

Ook op andere terreinen is van de hervormingszin van Rutte weinig terug te
vinden. De lagere inkomstenbelasting uit het VVD-programma, is aan de
onderhandelingstafel verdampt. Het Centraal Planbureau concludeert in de
doorberekening van het regeerakkoord zelfs: “De loon- en inkomstenbelasting
neemt toe, onder meer door beperking van de aftrekbaarheid van premies voor
aanvullende pensioenen.”

Kasplantjes
Op gebied van langer werken durft Rutte 1 niet verder te gaan dan het
pensioenakkoord van vakbonden en werkgevers. Pas in 2020 gaat Nederland
schoorvoetend een jaartje langer werken. We zijn blijkbaar zulke kasplantjes
dat we daar eerst tien volle jaren aan moeten wennen.

Het is allemaal niet erg moedig. Hoe hier een “sterker” (Rutte) of “ambitieus
en toonaangevend” (Verhagen) Nederland door moet ontstaan? Ik zie het niet.

Bezuiniging valt vies tegen
Het gebrek aan hervormingszin wreekt zich in ook in de financiële paragraaf
van het akkoord. Daar blijken de dappere 18 miljard aan bezuinigingen per
saldo niet zo veel waard. Het Centraal Planbureau rekende uit in hoeverre
het regeerakkoord de ‘houdbaarheid’ van de overheidsfinanciën verbeterd. Het
resultaat valt fors tegen.

Juist omdat hij niet hervormt, leidt het beleid van Rutte op termijn slechts
tot een verbetering van de houdbaarheid met 20 miljard. Dat is te weinig om
de staatsschuld op een op lange termijn, als vergrijzing en ontgroening
hebben toegeslagen, in de hand te houden. Nieuwe ingrepen zullen nodig zijn.

Het VVD-programma mikte nog op 39 miljard verbetering van het
houdbaarheidstekort. Dat van het CDA had een verbetering van 33 miljard
ingeboekt. De Pvda: 31 miljard. Alleen de programma’s van SP (16 mld) en –
jawel – de PVV (17 mld) waren nog iets minder ambitieus dan het nieuwe
regeerakkoord.

Dat is een vreemde uitkomst. Het meest rechtse kabinet, wordt rechts ingehaald
door de PvdA.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl